Overslaan en naar de inhoud gaan

Red Star Line in de stad

Via de Schelde is de wereld altijd in Antwerpen binnengekomen. En een stukje van de wereld verliet via het Eilandje de metropool. Het Eilandje is het oudste havengebied van Antwerpen. Meer dan een halve eeuw zorgde Red Star Line voor behoorlijk wat activiteit in het havengebied. Toen Red Star Line verdween en de haven naar het hinterland verhuisde, viel het leven op het Eilandje stil. Maar nu leeft het Eilandje weer volop!

Sporen van de Red Star Line

Meer dan een halve eeuw lang was Red Star Line actief op het Eilandje in de Antwerpse haven. De schepen meerden net voor de bocht van de Schelde aan. Een eind uit het centrum, maar dat was om veiligheidsredenen. Aanvankelijk zou de rederij ook olie transporteren. Hoewel die plannen nooit werden uitgevoerd, werd de locatie niet aangepast. Plaats van vertrek bleef aan de grote bolders, net voor de bocht van de Schelde.

Wekelijks – doorgaans op zaterdag – was een afvaart gepland. Op zo’n moment repten de passagiers, soms tot 2.500 per schip, zich richting Rijnkaai. Derdeklaspassagiers moesten eerst de medische en administratieve controle passeren. Eerste- en tweedeklaspassagiers mochten zonder controle aan boord. Het was een drukte van belang: naast de reizigers verzamelden zich op de kaai ook familie of vrienden die de fortuinzoekers wilden uitzwaaien en nieuwsgierigen die met eigen ogen de zeereuzen wilden aanschouwen. Al die activiteit heeft zijn sporen nagelaten in de stad, en al zeker op het Eilandje.

De bolders

De Belgenland II, het vlaggenschip van de Red Star Line arriveerde in 1923 de eerste keer in Antwerpen. Op dat ogenblik was dit schip het grootste passagiersschip dat ooit aanmeerde aan de Antwerpse kade. Dat bracht een ware volkstoeloop teweeg. Opdat het zou kunnen manoeuvreren en aanmeren, moesten extra grote meerpalen worden geplaatst. De bolders staan er vandaag nog steeds.

SANBA – Rijnkaai 21

De kantoren van Red Star Line waren in de loop van het bestaan van de rederij op verschillende plekken in de stad gevestigd. Een periode in de Kammenstraat, later op de Jordaenskaai en daarna aan de Rijnkaai 21, vlakbij de loodsen van Red Star Line. Dat is nu een fraai gerenoveerd appartementsgebouw. Op de gevel staan nog steeds de letters SANBA, Société Anonyme de Navigation Belge-Américaine. Aan de achterzijde van het gebouw, in de Braziliëstraat, prijken twee wapenschilden op de gevel, van België en van Amerika, die de trans-Atlantische activiteit van de rederij weergaven.

Het Loodswezen

Het Loodswezen is een minder bekende plek in Antwerpen. Er staat een standbeeld ter herdenking van de gesneuvelde zeemannen. Schepen die er passeren, loeien hun scheepshoorn, bij wijze van eerbetoon aan de zeemannen die gesneuveld zijn in de oorlog. Voor Red Star Line is dit om een andere reden een bijzondere plek: hier hield Eugeen Venesoen kantoor. Hij was van 1891 tot 1924 commissaris voor de landverhuizing van de Belgische staat.

Het café van moeder Van Mieghem

Antwerps schilder Eugeen Van Mieghem was een bevoorrechte ooggetuige van het reilen en zeilen rond de loodsen van Red Star Line. Zijn moeder hield café aan de overkant van de straat. Eugeen Van Mieghem was gefascineerd door het komen en gaan van de landverhuizers. In de tijd dat de fotografie nog in de kinderschoenen stond, bleken zijn honderden schetsen en tekeningen van het leven in de haven, een belangrijk tijdsdocument. Het café is lang verdwenen, maar als u op het stuk braakland waar het café ooit stond de muur onderzoekt, vindt u er nog tekenen van terug.

Een stadsdeel in volle ontwikkeling

Samen met de Shop en het Montevideopakhuis is het Red Star Line Museum één van de blikvangers in de Montevideowijk op het Eilandje, pal in het hart van oude havenbuurt. Een reeks ambitieuze stadsvernieuwingsprojecten maken van het Eilandje een stadsdeel dat bruist van commerciële en culturele activiteiten.

De publieke ruimte rond de oudste dokken werd in een nieuw kleedje gestoken. Het gerenoveerde Felixpakhuis huisvest sinds 2008 het stadsarchief. En met het Museum aan de Stroom (MAS) kreeg de oude havenbuurt een opvallend nieuw stadsbaken.

Meld je aan voor de nieuwsbrief