Wat maakt dit gedenkboek zo bijzonder?
Herinnering aan de joodse landverhuizers
Het gedenkboek is een fysieke getuige van hoe in de Antwerpse joodse gemeenschap sociale hulporganisaties werden opgericht en hoe tienduizenden joodse emigranten uit Oost-Europa geholpen werden om door te reizen naar vooral de Verenigde Staten, maar later ook Palestina en de rest van de wereld.
Tussen 1870 en 1914 vertrokken meer dan twee miljoen joden uit Oost-Europa naar de Verenigde Staten. Zij vertrokken om politieke redenen, uit angst voor pogroms in het Russische en Oostenrijk-Hongaarse Rijk en om te ontvluchten aan een armoedige sociaal-economische situatie. Een deel van deze joodse emigranten uit Oost-Europa reisde door de haven van Antwerpen.
Wie hulp nodig had kon in Antwerpen terecht bij de hulporganisatie Ezra (wat ‘hulp’ in het Hebreeuws betekent).
| ‘Burgemeester van zijn emigranten’ Henri Schulsinger wordt op handen gedragen door de landverhuizers. Zelf komt hij in 1891 als Poolse diamanthandelaar in Antwerpen wonen. In 1903 richt hij samen met andere Antwerpse joden Ezra op. Op 15 november 1936, ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag, wordt hij gehuldigd voor zijn hulp aan Joodse emigranten die naar Antwerpen kwamen om er een schip te nemen naar Amerika. “Als onze Schulsinger eens naar Amerika zou gaan, en daar in één stad alle emigranten zou samenroepen die door zijn hulp den bodem van de Vereenigde Staten of van Zuid-Amerika hebbe betreden, dan zou hij daar als ‘burgemeester van zijn emigranten’ even geliefd en op handen gedragen worden als Dizengoff in Tel-Aviv." vertelt een joodse man in een tijdschrift dat door De Centrale werd uitgegeven. (Meir Dizengoff was de allereerste burgemeester van Tel-Aviv). |
Joods erfgoed dat de Tweede Wereldoorlog overleefde
Het gedenkboek is niet enkel van groot belang voor het Red Star Line Museum, maar ook voor het joodse erfgoed in Antwerpen. Het is uniek omdat er uit de periode van vóór de Tweede Wereldoorlog weinig objecten van de joodse gemeenschap in Antwerpen zijn overgebleven. Dit gedenkboek dateert van 1936 en werd ondertekend door alle aanwezige mensen op het feestelijk banket. Het was het laatste banket van de Antwerpse joodse gemeenschap voor de Tweede Wereldoorlog. Het staat symbool voor de vrijwillige en bereidwillige hulp van Antwerpse joden aan hulpbehoevende migranten. Kort nadien waren de rollen omgekeerd en had de Antwerpse joodse gemeenschap alle hulp nodig.
