ONS MUSEUM is een participatief project van het Red Star Line Museum. Samen onderzoeken we: Hoe maak je een museumcollectie mét de mensen wiens verhaal wij vertellen? Hoe zet je hun wensen en keuzes centraal? We doen onderzoek naar inspirerende voorbeelden in buitenlandse musea en vooral zijn we samen aan de slag gegaan.
Over ONS MUSEUM
Het Red Star Line Museum verzamelt naast historische, ook hedendaagse verhalen over migratie. Hoe zorgen we ervoor dat de collectiewerking – het hele proces van verzamelen, bewaren en delen van die verhalen – vernieuwt? Hoe geven we een plek aan de keuzes en wensen van mensen wiens verhalen wij vertellen?
Dat onderzoeken we met ONS MUSEUM, een participatief traject. In een reeks workshops en erfgoedgesprekken dachten deelnemers na over een denkbeeldig schenkingsproces van hun persoonlijke migratieverhalen. Samen observeerden we welke keuzes en nuances mensen met een migratieachtergrond belangrijk vinden wanneer zij hun verhaal schenken: wat wordt bewaard en hoe? Verder in dit project onderzoekt het museumteam welke veranderingen er nodig zijn zodat de nieuwe inzichten een plek krijgen in onze collectiewerking. We laten ons ook inspireren door voorbeelden uit binnen- en buitenland en bouwen samen stap voor stap aan een nieuwe werkwijze voor ONS MUSEUM.
Workshops
Een half jaar werkten twaalf mensen met een migratieachtergrond samen met creatieve coach Sarah Avci (Palhik Mana vzw) en Lisa Yolanda Lambrechts (Red Star Line Museum). In een reeks workshops met creatieve methodieken en erfgoedgesprekken beantwoordden ze drie kernvragen:
- Wat wil ik schenken aan een museum om te delen met anderen? Zijn dit enkel voorwerpen, of ook smaken, geuren, herinneringen, voorwerpen die er niet meer zijn?
- Op welke manier mag een museum mijn migratie-erfgoed bewaren en delen met anderen? Ook als er geen voorwerpen zijn?
- Welke zorg, relatie en vertrouwen heb ik nodig van het museum in dit hele proces?
Elke deelnemer maakte een collage, een Museum van zichzelf. Daarin verweven ze hun persoonlijke migratiegeschiedenis en die van hun ouders en grootouders. Objecten, afwezige dingen, tradities, geuren, smaken, geluiden en herinneringen kregen allemaal een plek.
Het resultaat van dit traject was in september 2025 te zien in de tijdelijke expo ONS MUSEUM.
Tijdelijke expo
In september 2025 was het resultaat van het participatieve traject binnen het project ONS MUSEUM te zien in een tijdelijke expo met dezelfde naam. De tentoonstelling bestond uit 12 panelen met levensgrote portretten van de twaalf deelnemers: Mei Lan, Ruud, Emzar, Fani, Sareh, Dalia, Farideh, Ginette, Florinela, Marianne, Nurcan en Canan. De portretten werden gemaakt door fotografe Tatjana Huong Henderieckx.
Elke deelnemer koos voor zelf een plek in het museum met een persoonlijke betekenis als achtergrond voor het portret. Bij elk paneel waren ook een collage en een persoonlijke tekst te zien, gemaakt tijdens de workshops. Samen geven deze werken inzicht in wat de deelnemers belangrijk vinden om te bewaren, en waarom zij dit willen delen met anderen.
De tentoonstelling werd feestelijk geopend. In de onderstaande video zie je enkele sfeerbeelden van de opening, aangevuld met de getuigenissen van Fani, Ruud, Sareh en Farideh over hun ervaring met het traject: hun deelname aan de workshops, hun indruk van de tentoonstelling en de betekenis van hun deelname voor hun persoonlijk traject.
Facilitators
Sarah Avci is creatieve coach, theatermaker, storyteller en oprichter van Palhik Mana vzw. Al meer dan dertig jaar werkt ze op het kruispunt van kunst, activisme, interculturaliteit en heling. Ze gebruikt participatieve methodieken zoals Playback Theatre om verhalen tot leven te brengen en verbinding te creëren. Haar werk is mensgericht, cultuur- en traumasensitief, met aandacht voor migratie, vluchtverhalen en minder gehoorde stemmen. Voor het Red Star Line Museum was ze creatieve coach voor het project ONS MUSEUM.
Lisa Yolanda Lambrechts is een Belgisch-Salvadoraanse kunsthistorica, onderzoeker en erfgoedprofessional. Ze werkt als projectmedewerker bij het Red Star Line Museum in Antwerpen, waar ze het project ONS MUSEUM vormgeeft en leidt. Haar expertise omvat inclusieve erfgoedpraktijken en storytelling, cocreatie en koloniale geschiedenis, dekoloniaal denken en geschiedenis van (gedwongen) migratie.
Dankwoord
Grote dank aan Mei Lan, Ruud, Emzar, Fani, Sareh, Dalia, Farideh, Ginette, Marianne, Florinela, Nurcan, Canan, Cliff, Yasmin, Zokaa, Hamid, Bing, onze deelnemers en supporters. Hun betrokkenheid, vertrouwen, kennis, tijd en gedachten hebben deze tentoonstelling mogelijk gemaakt.
Bijzondere dank aan de Vlaamse Overheid (Departement Cultuur, Jeugd en Media ) voor de financiële steun van het project ONS MUSEUM(Tijd om los te laten. Participatief collectiebeheer in museale collecties rond migratie).
Veel dank aan Bibliotheek Permeke om hun workshoplokalen met ons te delen.
Bijzondere dank aan onze projectpartners: Imagine IC, Migratiemuseum Farum (immigrantmuseet), DOMiD Dokumentationszentrum und Museum über die Migration in Deutschland, Verhalenhuis Belvédère, FARO Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, Amsab -Instituut voor Sociale Geschiedenis, ARCHES-Universiteit Antwerpen, Bibliotheek Permeke, ECRU erfgoed, STAM-Stadsmuseum Gent.