Wat betekent taal voor jou? Wat is het belang van taal? Taal betekent voor mij ‘communiceren met mensen’. Het is een middel om elkaar te begrijpen, een cirkel die verbindt. Als theatermaker en acteur is het voor mij heel belangrijk dat ik mijn verhaal kan vertellen, een boodschap kan overdragen, mijn visie met het publiek kan delen. In welke taal? Dat maakt niet zoveel uit. Dat kan in het Nederlands, het Arabisch, via lichaamstaal, gebaren, … Ik zie taal echt als een instrument, als een middel. Hoe heb jij Nederlands geleerd?In 2015 ben ik in België aangekomen als vluchteling. Na drie, vier maanden wilde ik de taal leren. Nederlands was voor mij een vreemde taal. Ik begreep bijna niets. Maar ik hoorde wel dat er veel Engelse invloeden waren: bv. in het woord ‘Dank u’. Mijn eerste Nederlandse les volgde ik op CVO TISJ in Geraardsbergen. Na drie maanden ben ik gestopt. Er was teveel onzekerheid. Ik zat nog volop in de asielprocedure. Ik wist niet of ik in België kon blijven. Bovendien - met alle respect - is de reikwijdte van de Nederlandse taal ook beperkt. Ik bedoel: een kleine 50 km van hier (Antwerpen) ben je in Brussel en daar spreken velen een andere taal. In 2016 ben ik terug gestart met Nederlandse les bij CVO Encora in Antwerpen. Ik was gemotiveerd omdat ik ondertussen papieren had gekregen voor 5 jaar. Dan moet je de taal leren. Zonder Nederlands kan je weinig doen. Zonder Nederlands heb je weinig tot geen kansen. Tegelijkertijd had ik een contract getekend bij het theatergezelschap Madam Fortuna. Daar heb ik ontzettend veel geleerd. Mocht ik er een percentage op kleven: 70% van mijn Nederlands leerde ik al doende met collega’s bij Madam Fortuna, 30% op school. Op school leer je grammatica. Dat is de basis, maar niet genoeg. Oefenen, durven spreken: dat is zo belangrijk. En via mijn werk bij Madam Fortuna heb ik dat geleerd. Met mijn collega’s spreek ik altijd Nederlands en ik speel ook theater in het Nederlands. Nu volg ik opnieuw Nederlandse les (3.1). Ik merk dat mijn medestudenten met eenzelfde niveau vaak minder vlot spreken. Ze hebben minder kunnen oefenen.
“70% van mijn Nederlands leerde ik al doende met collega’s bij Madam Fortuna, 30% op school.”
Wat is het belang van je moedertaal, je eigen taal? Ik denk dat ik een beetje atypisch, speciaal ben. Ik zeg altijd: ‘Ik ben trots, want ik ben mens’. Arabisch, de taal die ik van mijn ouders heb gekregen, is uiteindelijk maar een manier om te communiceren. Het is een instrument. Communicatie an sich vind ik heel belangrijk. Hoe je dat doet of in welke taal dat gebeurt, dat is voor mij minder van tel. Wat is het belang van de officiële taal, de voertaal?Ik vind de officiële taal heel belangrijk. Taal is als een wapen waarmee je kan vechten en je verdedigen. Het is een middel om vooruit te komen. De voertaal is dé sleutel om werk te vinden. Niet zomaar werk, maar goed en interessant werk. Sommige nieuwkomers vinden dat niet zo belangrijk. Ze kennen enkel de basis, vinden dat voldoende en blijven te vaak in hun eigen cirkel. Ze werken in hun moedertaal, ze doen inkopen in hun moedertaal, … Ik denk dat er in deze context nog groot potentieel zit in ontmoetingsmomenten tussen anderstaligen en Nederlandstaligen. CVO Encora, Open School organiseren al dergelijke activiteiten. Dat is zeer waardevol, maar soms zijn de drempels om te participeren nog te hoog. Daar moet je oog voor hebben. Ik herinner me een activiteit waarbij we naar het theater gingen en het nadien bespraken. De voorstelling was absurd, abstract en in het dialect. Ik had er niets van begrepen. Van die bespreking kwam er dus weinig van in huis. Welke rol kan je als museum als taaloefenplek opnemen?Als acteur en theatermaker denk ik dat er veel kracht zit in theaterworkshops. Niet zozeer om tot een afgewerkt product te komen - dat kan en mag natuurlijk - maar wel om te werken rond spreekdurf, drempels waar mensen tegenaan lopen, lichaamstaal, … Zet theater in als methode, als een middel om Nederlands te leren. Het eindproduct is minder van belang. Concreet kan je werken rond migratie. Dan is het ook het verhaal van de anderstalige. Uit ervaring weet ik dat het soms moeilijk is om creatief te zijn als je maar beperkt de taal spreekt. Mensen zijn vaak verlegen. Het is dan ook heel belangrijk om hen op de juiste manier te stimuleren. Zeker bij mensen die minder zeggen. Zoek dus naar hun motivatie. Wat is taal voor jou? Waarom is het belangrijk? Tijdens een project waar ik aan meewerkte, was er een jongen die van een Vlaams lief droomde. Dat is denk ik de mooiste motivatie om een taal te leren.
Tekst Samuel Pinillos / beeld Karolina Maruszak