Op het hoogtepunt van de activiteiten van de Red Star Line vertrokken er wekelijks twee schepen. Iedere week trokken tot bijna 3.000 landverhuizers van het Centraal Station richting Rijnkaai. De landverhuizers keken hun ogen uit maar ook de lokale bevolking wist soms niet goed wat te denken van de mensenstromen in de straat. De landverhuizerseconomie draaide op volle toeren. De Red Star Line was erg aanwezig in de stad.
Vandaag zijn de sporen van dit verhaal zo goed als verdwenen. Het Red Star Line Museum brengt ze echter terug tot leven. Met deze route wandel je door de stad en beleef je haar zoals de landverhuizers dat deden. Net als hen vertrek je aan het Centraal Station en eindig je aan de Schelde waar de schepen van de Red Star Line vertrokken.
Praktisch
- Afstand: 4 kilometer, op eigen tempo.
- Gratis
- Vertrek aan het Centraal Station en aankomst aan het Red Star Line Museum
- Download hier een stadsplan van de wandeling
- In de begeleidende filmpjes hoor je de stemmen van Warre Borgmans en Katelijne Verbeke.
Tip
Volg de wandeling op je smartphone via de Erfgoedapp.
Bekijk hier het romantische afspraakje van Benjamin en Risa bovenop de toren van de kathedraal.
De aankomst in het Centraal Station
De meeste landverhuizers kwamen uit Oost-Europa. Om Antwerpen te bereiken, moeten ze eerst een uitputtende treinreis maken, zonder enig comfort.
- Koningin Astridplein 27, 2018 Antwerpen
1905 © Collectie Pastiels
Aan het woord: Nathan Gittelman, passagier op de Finland, 1920
De medische controle
Tussen 1908 en 1914 controleren Belgische dokters al in het treinstation op besmettelijke ziekten.
- Kievitplein, 2018 Antwerpen
FelixArchief - Mobiele ontsmettingsploeg, ca.1910
Aan het woord: De familie Moel, passagiers op de Lapland, 1922
De Joodse buurt
Landverhuizers logeren in goedkope hotels, logementshuizen. Ze kunnen er slapen, eten en geld wisselen. De uitbaters zijn meestal buitenlanders.
- Pelikaanstraat 114-116, 2018 Antwerpen
Collectie Vrienden van de Red Star Line - "Hotel Canada"
Aan het woord: Pauline Leszycyna, passagier op de New Rochelle, 1921
De Keyserlei
De Keyserlei is in die tijd een boulevard vol luxewinkels, restaurants en het chique Centuryhotel. De landverhuizers kijken hun ogen uit.
- De Keyserlei 58-60, 2018 Antwerpen
De Keyserlei, ca.1910 © FelixArchief
Aan het woord: Albert Einstein, passagier op de Belgenland, 1930
De stationsbuurt
De emigrantenhotels zijn meestal eivol. In louche buurten liggen oplichters op de loer. Wie in hun val loopt, kan zowel zijn geld als zijn ticket kwijtraken.
- Statiestraat 13-17, 2018 Antwerpen
Collectie Bob Loken - Reinhold Libau ca. 1900
Aan het woord: Reinhold Libau, passagier op de Belgenland I, 1887
De Meir
Landverhuizers waren overal in de stad. Antwerpenaren keken verbaasd naar deze exotische veelheid aan mensen, hun kledij, hun bagage, hun taal.
- Meir 80, 2000 Antwerpen
De Meir, 1912 © Collectie MAS
Aan het woord: Eduard Gebroers, herbergier, 1913
De kathedraal
De meeste emigranten blijven maar enkele dagen in Antwerpen. Ze hangen rond in de buurt van hun logementshuis, wachtend op het vertrek van hun schip.
- Groenplaats 21, 2000 Antwerpen
Collectie Vrienden van de Red Star Line - Red Star Line Affiche, 1922
Aan het woord: Benjamin Kopp, passagier op de Finland, 1911
De Kaaien
De Scheldekaaien vormen het decor van vertrek. Hier worden goederen geladen en gelost en gaan de landverhuizers aan boord van hun schip.
- Steenplein, 2000 Antwerpen
Collectie Red Star Line Museum - Julia Schwalbe
Aan het woord: Julia Schwalbe, passagier op de Finland, 1922
De Canadian Pacific
De Red Star Line is niet de enige rederij in de stad. Sinds 1904 vaart de Canadian Pacific Railway drie maal per maand vanuit Antwerpen naar Canada. De schepen vertrekken hier aan de Orteliuskaai.
- Orteliuskaai, 2000 Antwerpen
Collectie D. Spiwak Field - Abram in Odessa
Aan het woord: Abram Spiwak, passagier op de Lake Michigan, 1906
Het loodswezen
In dit gebouw werkte de regeringscommissaris voor emigratie. Hij behandelde klachten over misdrijven van en tegen landverhuizers.
- Tavernierkaai 3, 2000 Antwerpen
Collectie Janssens - Regeringscommissariaat voor de landverhuizers, ca. 1910
Aan het woord: Eugeen Venesoen, regeringscommissaris voor emigratie 1891 - 1926
Het afscheid
Hier vertrokken bijna twee miljoen landverhuizers richting Amerika. Het is een plaats van hoop. Voor wie aan boord mag, komt de droom van een nieuw leven in Amerika erg dichtbij.
- Rijnkaai 150, 2000 Antwerpen
Collectie MAS
Aan het woord: Domien Van Malderen, passagier op de Finland, 1910