Op een keer ging ik aanbellen bij oom Osman, een neef van mijn vader. Er deed een jong meisje de deur open: ‘welkom, naar wie was u op zoek?’. ‘Zijn je ouders thuis?’, vroeg ik op een zelfzekere en familiaire toon, ‘ik ben familie’, voegde ik er nog aan toe als ik merkte dat ze wat aarzelde. Als de vrouw van mijn oom kwam, keek ze me nieuwsgierig aan. ‘Tante, aanvaard je bezoek?’, zei ik met een glimlach. ‘maar natuurlijk mijn dochter, welkom, maar mag ik weten wie we op bezoek hebben?’
‘Raad eens, ik ben geen vreemde.’ De vrouw wisselde haar terughoudende blik in voor een onderzoekende nieuwsgierigheid. ‘Ik weet het niet, maar je lijkt wel de ogen van broer Hamza te hebben. Klopt dat?’
Ik stond perplex, ze sloeg de nagel op de kop. Hoe kon iemand mij herkennen zonder mij ooit te hebben ontmoet? Is dit misschien heimwee voor de blijver? Je systeem herkent dat wat je zo lang hebt moeten missen, datgene waarvan je de afwezigheid lange tijd tot diep in je aders hebt ervaren. Ze greep mijn arm en sleurde me in een ruk naar binnen. Ik moest meteen gaan zitten en ze wist niet waar te beginnen. Huilend vertelde ze hoe belangrijk mijn ouders waren voor hen. Ze vertelde welke goede band zij hadden, het brood, het leed en verdriet dat zij hadden gedeeld en ze wees naar een man met een relatief kleine gestalte. Daar stond nonkel Osman, zo vertrouwd en tegelijk vreemd voelde dat. Het wederzien van familie die je nooit hebt ontmoet en waarmee je geen herinneringen hebt, het was iets nieuws. De rimpels op de huid van mijn nonkel leken wel de golven van gemis in elkaars dagelijks leven...Bovendien had vader zijn legerdienst samen met mijn oom Osman gedaan en dat maakte hen meer tot broers dan tot twee neven. Even dacht ik, dat de vrouw ook wel tranen liet voor de tijd die als een trein nu voor haar voorbijreed. Want dat was wat vertrokken familieleden deden. Ze namen een stukje tijd mee die je nooit meer kon inhalen.
Op reis gaan naar je geboorteplek is voor mij terugkijken op je leven en hoe die zou geweest zijn als je ouders de migratiestap nooit hadden gezet. Het is kijken naar jezelf door de bril van de niet-gemigreerde zelf. Het is je eigen geschiedenis, origine lezen en herlezen tot je jezelf hebt heruitgevonden in het nieuwe land, waar die ook is.
